Yüzlerce ışık yılı uzakta, yıldız ışığı miktarına göre engellenen Dünya büyüklüğünde bir ötegezegenin boyutunu belirlemek bilim kurgunun bir alanıydı. Kendi yerçekimine dayalı böyle küçük bir gezegenin kütlesini ölçmek tamamen başka bir seviyeydi, ancak astronomlar Dünya'nın sadece yüzde elli büyüklüğünde bir ötegezegen için bunu yaptılar.
Araştırmacılar NASA'nın Kepler görevini kullanarak Dünya'nın yaklaşık onda biri kütlesi olan Mars boyutunda bir ötegezegenin kütlesini ölçtüler. Kepler-138b denilen, kütlesi ve boyutu ölçülen Dünya'dan daha küçük ilk ötegezegendi. Bu, ölçülen yoğunlukları ile gezegenlerin yelpazesini genişletir.
Bir gezegenin kütlesini belirlemek için astronomlar, tipik olarak bir yörüngedeki gezegenin kütle çekimi nedeniyle yıldızın çok küçük bir hareketini ölçerler. Dünya kütlesindeki gezegenler için böyle küçük çekimi tespit etmek mevcut teknoloji ile olağanüstü zordur. Neyse ki, bir yıldız yörüngeleri yakın birlikte birden fazla gezegene ev sahipliği yaptığı zaman, bilim insanları gezegenlerin kütlelerini elde etmek için başka bir yol geliştirdi.
Ötegezegenler ve Yaşanabilir Dünyalar için Pensilvanya Devlet Üniversitesi Merkezi'nde (Pennsylvania State University’s Center for Exoplanets and Habitable Worlds) araştırma görevlisi olan Daniel Jontof-Hutter, Kepler-138 yıldızı önünden geçen her gezegeni gözleyerek kesin olarak her üç gezegenin kütlesini ölçmek için bir gökbilimciler ekibi liderliğinde çalıştı.
Jontof-Hutter "Her gezegen periyodik olarak komşu gezegenlerinin çekiminden biraz yavaşlar ve hızlanır. Geçişler arasındaki zaman içinde küçük bir değişiklik gezegenlerin kütlelerini ölçmek için bize izin verir" diyor.
Her seferinde bir gezegen geçişi, gezegenin boyutunu ölçmek için astronomlara izin veren, yıldızın ışığının küçük bir kısmını engeller. Kepler uzay aracı, diğer yıldızların etrafındaki binlerce gezegeni böyle algılamıştır.
Bir ötegezegenin kütlesini ve boyutunu ölçerek, bilim insanları gezegenin ağırlıklı olarak kaya, su ve gazdan yapılmış olup olmadığını belirlemek için çoğunluk bileşimini anlayabilir ve yoğunluğunu ölçebilir. Küçük Kepler-138b'nin yoğunluğu Mars veya Dünya benzeri kayalık bileşimi ile tutarlıdır, ancak astronomlar kayalık bir gezegen olduğunu kesin olarak söyleyebilmelerinden önce ek olarak gözlemlere ihtiyaç vardır.
Kepler-138b, Güneş'in yarı boyutundan daha küçük ve kabaca yüzde 30 daha soğuk bir yılız olan Kepler-138'in üç gezegenden en iç yörüngede olanıdır. Kepler-138 sistemi, Lyra takımyıldızı yönünde Dünya'dan yaklaşık 200 ışık yılı uzakta yer almaktadır.
Dışarıdaki iki gezegen, Kepler-138c ve Kepler-138d, yaklaşık olarak Dünya boyutundadır. Kepler-138c muhtemelen kayalıktır, oysa Kepler-138d daha az yoğundur ve Yer gibi aynı malzeme karışımından yapılmış olamaz. Bildiğimiz kadarıyla her üç gezegen yaşamı desteklemek ve yüzeyde sıvı su bulundurmak için onların yıldızlarına çok yakın yörüngededir.
Kaynak: http://www.nasa.gov/
Yorumlar
Yorum Gönder