Kuşkusuz bu yazıda bahsedeceğimiz üç tür de hayatta birbirinden ilginç avantajlar elde etmiş ve çeşitliliğe katılan tehlikeli böceklerimiz arasına girmiştir. Bilim-kurgu filmlerini aratmayan, gerçek hikâyesiyle zombileştiren yaban arıları, örümcek yuvalarına giren yavru yaban arıları ve tarihi değiştiren, hatta tarihi türler hakkında yeni bakış açısı kazandıran bir pire. Evet, bir pire... Bu yazıda biyolojinin yanında, tarih de var.
Mantidflies(Peygamber Devesi Yaban Arıları)
Peygamber devesi arıları, özel bir tür baş belasıdır. Cesetten duvar ören eşek arıları kadar vahşi olmasalar da sinsilik ve kurnazlıkla bu durumu telafi ederler. Yetişkinken, peygamber develerine benzerler ve daha küçük böcekleri avlarlar. Ama larva halindeyken, etrafta dolaşmasına yarayan sadece birkaç güdük bacağa sahiptir. Bunlarla pek avlanamazlar ama tüm ihtiyacı olan budur.
Bunun sebebi peygamber devesi arısı larva halindeyken parazittir. Bir yaprakta veya dalda yumurtadan çıktıktan sonra, bir örümcek gelene kadar orda beklerler. Doğru zamanlamada bir sıçrayışla, bir örümceğin üstüne atlayıp onunla beraber örümceğin yuvasına kadar gidebilir ve örümceğin çiftleşme zamanına kadar bekler. Ama asıl amacına ulaşana kadar idare edebilmek için bir miktar örümcek kanı emebilir. Peygamber devesi arısı aslında örümcek yerine, onun yumurtalarını ister.
Örümcek, yumurtalarını hazırladığında, peygamber devesi arısı hedefine sızar ve örümceğin onu diğer yumurtalarla beraber örümcek ağına sarmalayıp kilitlemesine izin verir. İşte ziyafet zamanı! Yumurtadan yumurtaya geçip bebek örümcekleri iğne gibi özel ağız tüpçüğüyle emer. Erginleştiğinde, yumurta kesesini açıp uçarak uzaklaşır ve anne örümceğin şüphesini bile çekmez.
Ama peygamber devesi arısının bu nefret uyandıran davranışı için hızlı tempolu şimdiki dünyamıza suç bulmakta aceleci olmayın. 2011'de, araştırmacılar içinde peygamber devesinin uzaktan bir akrabası olan türün Eosen devri bir örümcek üzerinde parazitlik yaptığı 44 milyon yıllık bir kehribar parçası bulmuştur.(Kehribar, çamgiller (Pinaceae) familyasından, bir çam türü olan Pinus succinifera ağaçlarının fosilleşmiş reçinesidir.) Alışmış kudurmuştan beterdir.
Dementor Yaban Arıları Zombiler Yaratıyor
Harry Potter evreninden en kötü varlığın ismini düşündükten sonra, sıra kendi hayat kararlarınıza iyi bir bakış atmaya geliyor. Azkaban'a hükmeden ruh emiciler gibi Ampulex dementor avını uysal bir kabuğa çeviriyor. Yaban arısı, kurbanı yiyerek sonunda minik yaban arılarına dönüşecek yumurtalarını avının içine yerleştiriyor.
Yaban arısı, hamamböceğini avlar ve hamamböceğinin kendi hareketlerini kontrol edememesini mümkün kılan güçlü bir nörotoksini enjekte ederek onun zihnini kontrol eder. Yaban arısı sonrasında hamamböceğinin antenlerine asılarak onu yönlendirir.
Hamamböceğinin bacakları her zamanki gibi hareket eder ve ayakları dikey zeminde her zamanki gibi tutunabilir. Bu istemsiz hareketlerin farkında da olabilir ; ama kendi ölümüne yürümesini engelleyecek hiç bir yolu yoktur. Bu hayvanlar aleminde görülen tek zihin kontrolü olayı değildir ; ama kesinlikle en şeytani olanlarından biri.
Tarih Öncesi Hıyarcıklı Veba Piresi
Kehribarla kaplı tarih öncesi bir böceğin DNA'sını bulmak, hepimizin hayal ettiği bir senaryodur. Jurassic Park bunun üzerine yazılmıştır; ama bu defa, gerçek... Tabiki, bu sefer bahis konusu, bir pireyse ve taşıdığı DNA 1300 yıllarında milyonlarca kişiyi yok etmiş Bubonik (hıyarcıklı) vebasına sebep olan Yersinia pestis'in bir atasına aitse.
2015 yılında araştırmacıların Dominik Cumhuriyeti'ndeki kehribar madeninde buldukları şey tam olarak bu. Pire 22 milyon yıllık ; Dinozorların yerini yemyeşil otlaklıklara bıraktığı zamanlardan çok sonra... Yine de, araştırma, pire ile bulaşan hastalıkların zaman çizelgesine yeni bir yol oluşturdu.
Nasıl ki pireler Kara Veba'nın (1347-1351 arası Y.pestis'in yaydığı düşünülen veba salgını) yayılmasına neden olmuşsa, bu küçük adamımız, erken Miyosen'de memeliler içinde hastalık yayabilmiştir. Aslında, araştırmacılar bu Y.pestis zincirinin, bütün türlerin yokoluşlarını açıklayabileceği tahmininde bulunuyorlar.
Varolan pire fosillerinin Kretase ve Jura devirlerinden bulunduğu göz önüne alınırsa, Entomolog George Poinar Jr. hastalık taşıyan pirelerin aynı zamanda dinozorların yokoluşuna sebep olabildiğine inanıyor. Yani bir dahaki sefere dinozorlarla beraber yaşamayı dilediğinizde,bu pireleri suçlayın.
Çeviren: Metin BAL
Kaynak: http://listverse.com/2016/02/02/10-utterly-vicious-creepy-crawlies/
Yorumlar
Yorum Gönder